Michał Wiśniewski
autor
Kara pozbawienia wolności to najdolegliwsza spośród kar przewidzianych w Kodeksie karny. Ustawodawca rozróżnia karę dożywotniego pozbawienia wolności od kary terminowego pozbawienia wolności, a na potrzeby tego wpisu skupimy się tylko na karze terminowego pozbawienia wolności (dalej po prostu kara pozbawienia wolności).
Kara pozbawienia wolności to najdolegliwsza spośród kar przewidzianych w Kodeksie karny. Ustawodawca rozróżnia karę dożywotniego pozbawienia wolności od kary terminowego pozbawienia wolności, a na potrzeby tego wpisu skupimy się tylko na karze terminowego pozbawienia wolności (dalej po prostu kara pozbawienia wolności).
System dozoru elektronicznego to sposób odbywania krótkiej kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym – najczęściej w warunkach domowych. Zamiast trafić do zakładu karnego, skazany może odbyć karę w swoim miejscu zamieszkania, pod warunkiem przestrzegania zasad dozoru elektronicznego i porządku prawnego oraz poddawaniu się stałej kontroli elektronicznej.
Skazany zakłada na nogę (lub rękę) specjalną opaskę – tzw. elektroniczną bransoletkę – która jest połączona z urządzeniem monitorującym. Dzięki temu system na bieżąco sprawdza, czy przebywa on w miejscu, gdzie powinien być zgodnie z harmonogramem ustalonym przez sąd, zgodnie z którym np.:
- w dni robocze może mieć możliwość pracy poza domem w określonych godzinach,
- wieczorami, w weekendy lub w inne wskazane godziny musi przebywać w domu.
Największą zaletą tego rozwiązania jest umożliwienie skazanemu kontynuowania pracy czy nauki oraz utrzymywania więzi rodzinnych.
Kto może zwrócić się do sądu z wnioskiem o SDE?
Sąd penitencjarny może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostaną łącznie spełnione następujące warunki:
- orzeczona kara pozbawienia wolności nie przekracza 1,5 roku albo (w przypadku jej wykonywania w zakładzie karnym) jest nie krótsza niż 3 lata, a pozostała do odbycia część kary nie przekracza 6 miesięcy;
- przestępstwo, za które wymierzono karę nie mogło być popełnione w warunkach przewidzianych przez art. 64 § 2, art. 64a (recydywa) lub art. 65 § 1 i 2 (stały dochód, działanie w grupie lub w związku) Kodeksu karnego;
- odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie szczególne względy wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie nie zostaną osiągnięte cele kary;
- skazany musi mieć miejsce stałego pobytu, a zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie muszą wyrazić pisemną zgodę na wykonywanie kary pozbawienia wolności w tym miejscu oraz umożliwienie podmiotom dozorującym przeprowadzenie skontrolowania warunków technicznych;
- odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne miejsca stałego pobytu skazanego.
Treść art. 43la § 2 i 3 Kodeksu karnego wykonawczego przewidują szczególne warunki udzielenie ww. zezwolenia:
- skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym;
- skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.
Zatem kluczowe dla skuteczności wniosku jest przedstawienie sylwetki skazanego w taki sposób, ażeby sąd penitencjarny nie miał wątpliwości, że osadzenie go w zakładzie karnym nie będzie konieczne dla osiągnięcia celów kary, tj. trzeba przedstawić pozytywną prognozę kryminologiczną skazanego (o czym w kolejnym artykule).
Jak powinien być skonstruowany wniosek o udzielenie zezwolenia na wykonanie kary pozbawienia wolności w SDE?
We wstępie wniosku należy:
- sformułować żądanie – wystarczy krótkie zdanie: wnoszę o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie pozostałej części kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego;
- przywołać wyrok, na mocy którego została orzeczona kara wraz ze wskazaniem jej wymiaru;
- w razie rozpoczęcia wykonywania kary pozbawienia wolności, wskazać od kiedy jest ona wykonywana i w której jednostce penitencjarnej;
- ewentualnie, w razie potrzeby, sformułować wniosek dowodowy („wnoszę o dopuszczenie
i przeprowadzenie dowodu z…”), w którym przywołane zostaną wskazane dokumenty (bądź świadkowie) przedstawiające sytuację życiową skazanego; - wskazać, iż skazany chciałby wykonywać karę pozbawienia wolności w SDE, według załączonego harmonogramu (wzór w załączniku).
Kolejno należy przedstawić krótkie uzasadnienie wniosku, na które powinny składać się:
- charakterystyka sylwetki skazanego (np. opis sytuacji rodzinnej, informacje o wykonywaniu pracy i stosunek skazanego do przestrzegania obowiązującego prawa);
- przełożenie przesłanek wykonywania kary w SDE (art. 43la Kodeksu karnego wykonawczego) na sytuację skazanego, np. art. 43la § 1 pkt 3. Kodeksu karnego wykonawczego – skazany posiada miejsce stałego pobytu przy ul. …(nazwa ulicy)… w …(nazwa miejscowości)…
Sporządzony w ten sposób wniosek zapewni wysokie prawdopodobieństwo jego skuteczności, lecz nie daje gwarancji jego uwzględnienia, ponieważ każda sprawa jest rozpoznawana przez sąd penitencjarny indywidualnie.
Nasz zespół zapewnia profesjonalną konsultację, podczas której ocenimy, czy wniosek ma szansę na osiągnięcie zamierzonego skutku. W ramach współpracy gwarantujemy sporządzenie wniosku na podstawie zdobytego doświadczenia, udział obrońcy w postępowaniu oraz stały kontakt z klientem w toku postępowania. Prowadzimy sprawy nie tylko w województwie zachodniopomorskim (m.in. również w Gorzowie Wielkopolskim), więc odległość nie musi być barierą dla naszej współpracy!
