aplikantka adwokacka Julia Wachowicz
Ukończyła kierunek prawo na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego z wynikiem bardzo dobrym. Wielokrotna stypendystka Rektora dla najlepszych studentów. W czasie studiów członkini Koła Lege Artis. Od 2019 r. aplikantka adwokacka w Szczecińskiej Izbie Adwokackiej. Legitymuje się pięcioletnim doświadczeniem w zakresie świadczenia usług prawniczych. Swoje pierwsze zawodowe doświadczenia zaczęła zdobywać w 2015 roku, kiedy zaczęła praktykować w szczecińskich kancelariach adwokackich. Z uwagi na biegłą znajomość języka niemieckiego obsługuje niemieckojęzycznych klientów kancelarii.
Z chwilą, gdy umiera ktoś bliski w umyśle pojawia się wiele pytań, w tym również – najczęściej, chociaż w w nieco dalszej kolejności – co ze spadkiem? Jak skorzystać z prawa do spadku? Jak wygląda procedura dziedziczenia ? Jak podzielić spadek? Komu i w jakiej części przysługują poszczególne składniki majątkowe?
Punkt wyjścia powinno stanowić stwierdzenie, że do nabycia spadku przez spadkobierców dochodzi już z momentem śmierci spadkodawcy. W skład masy spadkowej wchodzą nie tylko rzeczy, ale również prawa. Spadek to nie tylko same korzyści, ale również często długi. Istotne jest podjęcie właściwych działań, aby uniknąć odpowiedzialności za długi spadkowe ponad wartość składników wchodzących w skład spadku.
Kilku spadkobierców a dział spadku
Jeżeli spadkobierców jest kilku, początkowo od chwili otwarcia spadku do momentu działu spadku, przysługuje im współwłasność w stosunku do wszystkich składników wchodzących do masy spadkowej. Oznacza to, że każdy ze spadkobierców jest właścicielem każdego składnika majątkowego.
Współwłasność ta z założenia ma charakter tymczasowy i działania spadkobierców powinny być ukierunkowane na dokonanie działu spadku, który zapewni jej zniesienie. Dział spadku prowadzi bowiem do przyznania poszczególnych składników majątku spadkowego poszczególnym spadkobiercom, co umożliwia im swobodne dysponowanie daną rzeczą lub prawem.
Oczywiście wyłącznie od woli spadkobiercy zależy czy i kiedy dojdzie do działu spadku, choć przejście przez tę procedurę stanowi najczęściej naturalny sposób działania, w szczególności biorąc pod uwagę przejściowy charakter istnienia masy spadkowej.
Przed dokonaniem działu spadku konieczne jest jednak przeprowadzenie postępowania w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku lub poświadczenie dziedziczenia przed notariuszem. Wdrożenie tych procedur jest konieczne do ustalenia kto jest spadkobiercą i w jakiej części przysługuje mu prawo do spadku. Stwierdzenie nabycia spadku dokonuje się
w toku postępowania przed sądem.
Postępowanie sądowe w sprawie spadku
Postępowanie sądowe inicjowane jest przez złożenie wniosku o stwierdzenia nabycia spadku przez wnioskodawcę, którym może być przykładowo potencjalny spadkobierca. Czynności w postępowaniu spadkowym przeprowadza się przed sądem ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy w kraju, a jeżeli miejsca tego nie da się ustalić, to przed sądem, gdzie znajduje się majątek spadkowy lub jego część. W braku powyższych sądem spadku jest Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy. Właściwość sądu jest właściwością wyłączną. Najprościej rzecz ujmując znaczy to, że tego rodzaju sprawy spadkowe nie mogą podlegać rozpoznaniu przez jakikolwiek inny sąd, aniżeli ustalony w wyżej wymieniony sposób.
Zachowek i prawo do spadku
Nie należy zapominać, że jest krąg podmiotów, które w przypadku ich pominięcia w testamencie mogą dochodzić roszczenia o zapłatę zachowku. W krąg tych osób wchodzą: zstępni, rodzice oraz małżonek spadkodawcy.
Jeżeli dochodzi do dziedziczenia na podstawie ustawy, wówczas przyszli spadkobiercy muszą złożyć oświadczenie o tym, czy znani im są inni spadkobiercy oraz czy spadkodawca nie zostawił testamentu. Wydanie postanowienia kończy postępowanie w sprawie – po jego uprawomocnieniu się.
Do stwierdzenia praw do spadku może dojść również z pominięciem postępowania sądowego, to jest przed notariuszem, który sporządza i rejestruje akt poświadczenia dziedziczenia. Wybór takiej formy jest możliwy zarówno wtedy, gdy spadkodawca sporządził testament, jak i wówczas, gdy dochodzi do dziedziczenia na podstawie ustawy. Wyłączona jest możliwość skorzystania z pomocy notariusza, gdy spadkodawca sporządził testament w formie szczególnej, tj. testament ustny, wojskowy czy podróżny – w tym przypadku sprawę rozstrzygnąć trzeba w drodze postępowania sądowego.
W obu omawianych dokumentach – postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku oraz protokole poświadczenia dziedziczenia – stwierdza się kto i w jakiej wysokości dziedziczy po zmarłym. Prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub sporządzony zarejestrowany przez notariusza akt poświadczenia dziedziczenia tworzą domniemanie, zgodnie z którym osoba wymieniona w ww. dokumencie jest spadkobiercą. Domniemanie to może zostać obalone, jeżeli na jaw wyjdą nieznane wcześniej okoliczności, takie jak przykładowo – odkrycie, że istnieje nieznany wcześniej potomek spadkobiercy czy też, gdy zaistnieją przesłanki niegodności dziedziczenia. Niemniej jednak, dysponując postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktem poświadczenia dziedziczenia, można przystąpić do postępowania działowego.
Sposoby działu spadku
Do działu spadku może dojść różnymi sposobami, tj. na mocy umowy zawartej między wszystkimi spadkobiercami oraz na mocy orzeczenia sądu, które zapada na wniosek co najmniej jednego ze spadkobierców. Oba tryby, umowny i na mocy orzeczenia sądu, są sobie równoważne. Dokonanie działu umownego lub sądowego niesie ze sobą ten sam skutek, którym jest zniesienie współwłasności masy spadkowej, a wybór trybu należy do swobodnej decyzji spadkobierców. Szczegółowe informacje na ten temat znaleźć można – tutaj.
