aplikantka adwokacka Julia Wachowicz
Ukończyła kierunek prawo na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego z wynikiem bardzo dobrym. Wielokrotna stypendystka Rektora dla najlepszych studentów. W czasie studiów członkini Koła Lege Artis. Od 2019 r. aplikantka adwokacka w Szczecińskiej Izbie Adwokackiej. Legitymuje się pięcioletnim doświadczeniem w zakresie świadczenia usług prawniczych. Swoje pierwsze zawodowe doświadczenia zaczęła zdobywać w 2015 roku, kiedy zaczęła praktykować w szczecińskich kancelariach adwokackich. Z uwagi na biegłą znajomość języka niemieckiego obsługuje niemieckojęzycznych klientów kancelarii.
Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt zmian dotyczący zmian przepisów z obszaru prawa spadkowego. Zmiany mają z założenia przyspieszyć postępowania w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów, to ostatni kwartał roku 2021.
Nowelizacji ma zostać poddana kwestia dziedziczenia przez dziadków spadkodawcy, w sytuacji, gdy jeden z dziadków nie dożył otwarcia spadku. Część spadku, która przypadałaby zmarłemu dziadkowi przypadać będzie dzieciom zmarłego dziadka w częściach równych. Gdyby zaś któreś z dzieci dziadków nie dożyło otwarcia spadku, w jego miejsce wchodzić będą jego dzieci, które również dziedziczyć będą w częściach równych.
Jeżeli natomiast któreś z wnuków zmarłego dziadka nie dożyłoby otwarcia spadku, wówczas udział ten nie przechodzi dalej, tj. na prawnuków zmarłego dziadka. W takiej sytuacji udział przypada pozostałym przy życiu dziadkom w częściach równych.
Takie rozwiązanie ma zapewnić przyspieszenie postępowania, albowiem wyłączona będzie konieczność poszukiwania zstępnych dziadków dalej, aniżeli do ich wnuków. Takie rozwiązanie uzasadnione jest również okolicznością związaną z częstym brakiem jakiejkolwiek więzi między spadkodawcą, a swoim stryjecznym lub ciotecznym kuzynostwem. Jednocześnie nadal pozostawiona zostanie możliwość swobodnego testowania i powołania tych osób do dziedziczenia, jednak na podstawie testamentu, a nie ustawy.
Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego
Kolejna zmiana odnosić się ma do tych spraw spadkowych, w których zgoda na przyjęcie lub odrzucenie spadku ma nastąpić w imieniu małoletniego lub osoby pozostającej pod opieką. Po nowelizacji termin na złożenie odpowiedniego oświadczenia spadkowego zostanie zawieszony, do czasu uzyskania zgody na złożenie takiego oświadczenia przez sąd rodzinny. Ma to istotne znaczenie z punktu widzenia ewentualnych skutków niezłożenia oświadczenia spadkowego w ustawowym 6 – miesięcznym terminie.
Z praktycznego punktu widzenia zmiana taka jest wysoce pożądana, albowiem często okres 6 miesięcy nie jest wystarczając, by uzyskać odpowiednią zgodę sądu rodzinnego, a następnie dodatkowo wszcząć postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku i złożyć odpowiednie oświadczenie przed sądem spadku.
Kwestia ta do tej pory była regulowana przez niejednolite orzecznictwo. Postulowaną zmianę należy ocenić pozytywnie, albowiem zabezpieczy ona interesy małoletnich spadkobierców
i ich rodziców, dla których dotychczasowe regulacje są częstokroć niedostatecznie przejrzyste.
Nie zapewniają one również pewności prawa, co po wprowadzeniu znowelizowanych przepisów zmieni się, gdyż zdarzenie w postaci zawieszenie terminu na złożenie oświadczenia spadkowego do czasu wydania orzeczenia przez sąd rodzinny będzie wynikało wprost z przepisów.
Nadto, asesorom sądowym ma zostać przyznane uprawnienie do orzekania w sprawach związanych z uzyskaniem zezwolenia na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd – taką czynnością jest właśnie złożenie oświadczenia spadkowego w imieniu małoletniego lub osoby pozostającej pod opieką. Rozszerzenie uprawnień asesorom sądowym spowoduje poszerzenie się kręgu osób mogących decydować w tej materii, to zaś – miejmy nadzieję – przyspieszy całe postępowanie sądowe.
Dziedziczenie ustawowe
W przypadku dziedziczenia ustawowego, ostatnim spadkobiercą jest gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub Skarb Państwa Planowane zmiany mają obejmować również regulacje dotyczące tych podmiotów. Według założeń projektu dziedzicząca gmina lub Skarb Państwa odpowiadać będą za długi spadkowe wyłącznie ze spadku.
Dotychczas odpowiadały one co prawda do wartości aktywnej masy spadku, jednak takie uregulowanie odnosi się jedynie do wysokości odpowiedzialności. Nowelizacja będzie precyzowała natomiast odpowiedzialność rzeczową. Sąd spadku będzie również zobowiązany do sprawdzenia informacji w Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych czy spadkodawcy przysługiwało prawo własności, prawo użytkowania wieczystego do nieruchomości lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu albo też roszczenie o przeniesienie prawa własności lub użytkowania wieczystego.
Niezgodność dziedziczenia
Ciekawą zmianą jest również wprowadzenie nowej przesłanki niegodności dziedziczenia. Jak było opisane we wcześniejszym artykule, przesłanki te są w sposób enumeratywny wymienione w kodeksie cywilnym, co oznacza, że żadna inna okoliczność nie może stanowić o tym, by spadkobierca został uznany za niegodnego. Nową przesłanką ma być uporczywe niewykonywanie obowiązku alimentacyjnego wobec spadkodawcy.
Takie uregulowanie ma zapobiec sytuacjom, w których osoba uporczywie uchylająca się od nałożonego na nią obowiązku alimentacyjnego mogła uzyskać przysporzenie wynikające z dziedziczenia po spadkodawcy, którego potrzeby w zakresie utrzymania lekceważyła.
Podsumowując, planowane zmiany uznać należy za potrzebne i uzasadnione. Wszelkie modyfikacje przepisów, które zmierzają do przyspieszenia postępowania sądowego wymagają poparcia. Czy szeroko rozumiane postępowanie spadkowe po zmianach będzie szybsze?
W praktyce przekonamy się o tym prawdopodobnie dopiero w przyszłym roku.
