adwokat Tytus Mystkowski
Ukończyłem Uniwersytet Jagielloński na Wydziale Prawa i Administracji. Od 2016 r. jestem członkiem Szczecińskiej Izby Adwokackiej. Legitymuję się dziesięcioletnim doświadczeniem w zakresie świadczenia pomocy prawnej. Moje zainteresowania zawodowe koncentrują się w szczególności wokół prawa cywilnego, prawa karnego oraz prawa gospodarczego. Chętnie podejmuję się prowadzenia spraw konsumentów przeciwko bankom i innym instytucjom finansowym.
Typy kwalifikowane
W artykule 178 kodeksu karnego ustawodawca przewidział zaostrzenie odpowiedzialności sprawcy wypadku w komunikacji, katastrofy albo sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy, jeżeli czyn popełniono w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub sprawca uciekł z miejsca zdarzenia.
W doktrynie przyjmuje się, że są to trzy znamiona kwalifikujące. Wówczas obligatoryjnie orzeka się karę pozbawienia wolności w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, a w przypadku przestępstwa wypadku komunikacyjnego ze skutkiem w postaci spowodowania śmierci lub ciężkiego uszczerbku – w wysokości nie niższej niż 2 lata, do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę.
Środki karne stosowane wobec sprawców przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji i wykroczeń drogowych
Podstawowym środkiem karnym stosowanym wobec sprawców przestępstw drogowych jest oczywiście zakaz prowadzenia pojazdów. Środek ten wymieniony jest w art. 39 (pkt 3) kodeksu karnego, stanowiącym swoisty katalog środków karnych. Ze skonkretyzowania tego zakazu w art. 43 kodeksu karnego wynika, że orzeka się go w latach, od jednego roku do nawet piętnastu lat.
Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Jak widać, orzeczenie tego środka nie zawsze jest obligatoryjne, jednakże ustawa przewiduje również i takie przypadki.
Ustawa przewiduje obligatoryjne orzeczenie tego zakazu (wszystkich pojazdów lub pojazdów określonego rodzaju), nadto na okres nie krótszy niż 3 lata, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia (wypadku, katastrofy, sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy).
Sąd, związany brzmieniem kodeksu karnego, ma obowiązek orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w następujących przypadkach:
- gdy sprawca wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwa wypadku, katastrofy lub sprowadzenia jej bezpośredniego niebezpieczeństwa popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego prowadzi pojazd „pod wpływem”;
- gdy sprawca prowadzi pojazd „pod wpływem” w trakcie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego w związku z popełnieniem przestępstwa.
Przy czym wyrażenie „prowadzenie pod wpływem” oznacza prowadzenie pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego (w rozumieniu art. 178a kodeksu karnego), a użyte zostało w celu uproszczenia opisanej konstrukcji
.
Powyższe stanowi najbardziej dotkliwy środek, jaki można orzec w związku z popełnieniem przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji.
Co istotne, ustawa przewiduje, że nawet wówczas będzie można uniknąć dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów. Mowa o zaistnieniu „wyjątkowego wypadku, uzasadnionego szczególnymi okolicznościami”, kiedy to sąd będzie władny odstąpić od konieczności stosowania tego środka w dożywotnim wymiarze. Weryfikacji, czy w danym stanie faktycznym mamy do czynienia z takim wyjątkowym wypadkiem dokonuje oczywiście Sąd po przeprowadzeniu postępowania, jednakże również w tym przypadku nieoceniona dla sprawcy jest pomoc obrońcy.
Kolejny przepis przywoływanego artykułu zastrzega, że w razie ponownego skazania sprawcy w warunkach jak wyżej – orzeczenie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów dożywotnio jest bezwzględnie obligatoryjne.
Orzeczenie świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarne
Istotnym na gruncie omawianej tematyki jest także art. 43a §2 kodeksu karnego, który mówi o orzeczeniu świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Orzeczenie tego środka w określonej wysokości niekiedy również bywa obligatoryjne. Ma to miejsce w sytuacji popełnienia przez sprawcę przestępstw określonych w art. 178a § 1, art. 179 lub art. 180 kodeksu karnego, tj. prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego oraz nieomawianych na gruncie artykułu: dopuszczenia do ruchu niebezpiecznego pojazdu i pełnienia czynności związanych bezpośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa ruchu pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego.
W przypadku przestępstwa prowadzenia pojazdu pod wpływem orzeczenie świadczenia pieniężnego (w wysokości co najmniej 5.000,00 złotych) na rzecz wymienionego Funduszu jest obligatoryjne.
Środki stosowane wobec sprawcy wykroczenia drogowego
Kodeks wykroczeń także przewiduje środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Zgodnie z tym aktem zakaz ten wymierza się w miesiącach lub latach, na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Przewidziano, że w razie popełnienia wykroczenia określonego w art. 86 § 1 kodeksu wykroczeń (spowodowanie zagrożenia w ruchu drogowym) przez osobę prowadzącą pojazd można orzec zakaz prowadzenia pojazdów.
Z kolei w przypadku prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, orzeczenie tego zakazu jest obligatoryjne.
Kodeks wykroczeń przewiduje odpowiedzialność również za prowadzenie na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem podobnie działającego środka innego pojazdu niż pojazd mechaniczny. Odpowiedzialność z tytułu popełnienia wykroczenia powoduje również prowadzenie takiego pojazdu (innego niż pojazd mechaniczny) w tych samych miejscach, ale w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka. W obu tych przypadkach sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów innych niż pojazdy mechaniczne.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy adwokata specjalizującego się w sprawach przestępstw i wykroczeń drogowych?
Interwencję zawodowego obrońcy w sprawach przestępstw i wykroczeń drogowych uzasadnia przede wszystkim skomplikowanie i nieoczywisty charakter tych spraw. W ramach przestępstw spowodowania wypadku czy sprowadzenia katastrofy bądź jej niebezpieczeństwa organy postępowania korzystają z wiedzy specjalistów z zakresu rekonstrukcji takich wydarzeń, a także biegłych sądowych z dziedzin mechanoskopii czy medycyny sądowej.
Aby skutecznie ustosunkować się do sporządzonych w sprawie opinii należy zwrócić uwagę na szczegóły i detale, co do których osoby niepraktykujące w takiej dziedzinie nie mają rozeznania.
Kolejnym istotnym aspektem motywującym do skorzystania z pomocy zawodowego obrońcy czy pełnomocnika (w przypadku pokrzywdzonego) jest oczywiście wspominana już znajomość przepisów, a w szczególności znamion poszczególnych przestępstw i wykroczeń oraz przebiegu stosowanych procedur. Tylko fachowa znajomość przytaczanych aktów prawnych gwarantuje bowiem wybór optymalnej taktyki obrończej, która uwzględni wszystkie okoliczności sprawy.
Skomplikowanie i wielość rozwiązań w zakresie stosowanych wobec sprawcy środków karnych także przemawia za skorzystaniem z pomocy adwokata doświadczonego w tego rodzaju sprawach. Powyższe z pewnością wpłynie na skuteczność podnoszonych argumentów, a samemu podsądnemu czy też pokrzywdzonemu zapewni należytą ochronę jego interesów.
Co istotne, pouczenie w odpowiednim czasie o uprawnieniach, grożących sankcjach jak i możliwościach zakończenia postępowania z pewnością pozwoli uniknąć podejmowania przez klienta niekorzystnych zachowań.
Za skorzystaniem z pomocy adwokata jako obrońcy czy pełnomocnika w sprawach przestępstw i wykroczeń drogowych już na początkowym etapie postępowania przemawia także fakt, że w takich sprawach często dochodzi do przeprowadzenia tak zwanych czynności niepowtarzalnych. Do takich czynności zalicza się w głównej mierze te wykonywane na miejscach zdarzeń, jak też poza nimi, których nie będzie można powtórzyć podczas rozpraw sądowych.
To podczas wykonywania czynności na miejscu zdarzenia ujawniane są istotne dla rekonstrukcji zdarzeń ślady, które po ich zabezpieczeniu podlegają fachowej interpretacji biegłych sądowych różnych specjalności. Błędy popełniane podczas ujawniania i zabezpieczania dowodów mogą prowadzić do niewłaściwej interpretacji przebiegu zdarzenia lub zupełnie uniemożliwić jego rekonstrukcję. Szczególnie przydatne jest wówczas zlecenie przeanalizowania sprawy profesjonaliście z tego zakresu.
Taki adwokat, bazując na swoim doświadczeniu jest w stanie zinterpretować zdarzenie pod kątem znamion czynu zabronionego i może skutecznie kwestionować zarówno samą kwalifikację, jak i kwestie związane z zawinieniem. Doświadczony adwokat z pewnością zwróci uwagę na ewentualne braki postępowania, które – zauważone i odpowiednio wykorzystane czy też zlikwidowane – mogą przyczynić się do korzystnego dla klienta rozstrzygnięcia.
Podsumowanie
Przestępczość komunikacyjna i dowodzenie w tego rodzaju sprawach mają swoją specyfikę i w związku z tym implikują konieczność wypracowania odpowiedniej metodyki pracy. Zarówno pokrzywdzeni jak i sprawcy przestępstwa czy wykroczenia drogowego powinni rozważyć skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej. Adwokat specjalizujący się w sprawach karnych, doświadczony również w zakresie prowadzenia spraw przestępstw i wykroczeń drogowych, z pewnością udzieli wyczerpujących informacji o uprawnieniach, grożących sankcjach jak
i możliwościach zakończenia postępowania.
Problematyka bezpieczeństwa ruchu drogowego wymaga od adwokatów występujących w takich postępowaniach nie tylko wiedzy, ale i bogatego doświadczenia zawodowego w prowadzeniu podobnych spraw. Dopiero powyższe (udział doświadczonego adwokata) umożliwi uzyskanie zadawalającego rezultatu
w postaci pomyślnego zakończenia postępowania klienta.
Konkludując, opisane na gruncie artykułu przestępstwa i wykroczenia – choć należą do częstych – nie powinny być przez ich sprawców bagatelizowane. W każdej sytuacji, zarówno sprawca jak i pokrzywdzony przestępstwem drogowym, zyskają na udziale profesjonalnego pełnomocnika.
